گچ ساختمانی
این سنگ از مصالح کلسیم دار است و عموما در اقصی نقاط جهان یافت میشود. در ایران نیز بیشتر در اطراف تهران، کویر مرکزی و مشهد گچ ساختمانی را استخراج میکنند. سنگ گچ ساختمانی به دو صورت ژپیس که همان گچ ساختمانی خام است و یا به صورت ایندریت که همان سولفات کلسیم بدون آب است در طبیعت یافت میشود. دلیل اینکه گچ ساختمانی به صورت خالص در طبیعت نیست به دلیل میل زیادی که این ماده به ترکیب با سایر مواد مثل آهک و خاک رس است. گچ ساختمانی در صورت خالص بودن بی رنگ است ولی در ترکیب با سایر مواد تغییر رنگ میدهد، در صورت ترکیب با آهن و اکسید آن به رنگهای زرد روشن، قرمز و یا کبود و در صورت ترکیب با کربن به خاکستری تغییر رنگ میدهد. لیست قیمت گچ با استفاده از کارخانه های مختلف در فروشگاه ساختمانی صاد موجود است. با توجه به کارخانه تولیدی گچ ساختمانی و همچنین برند گچ ساختمانی قیمت آن نیز متفاوت است. در حال حاضر گچ ساختمانی در دو نوع کیسه 25 کیلوگرمی و 30 کیلوگرمی تولید و به فروش میرسد.
انواع گچ ساختمانی
گچ ساختمانی زیر کاری یا گچ ساختمانی برای تهیه ملات گچ ساختمانی و خاک، ساخت بلوک های گچ ساختمانی، ساخت ملات برای اتصال بلوک های گچ ساختمانی و به طور کلی برای کارهای عمومی ساختمان سازی کاربرد دارد. هر کیسه گچ ساختمانی 40 کیلویی برای لایه گچ ساختمانی و خاک تقریبا 2.8 مترمربع را می توان گچ ساختمانی و خاک کرد. در مورد سفید کاری در لایه رویه با هر کیسه گچ ساختمانی 40 کیلویی حدوداً 112 مترمربع را می توان سفید کرد. استان سمنان بزرگترین تولید کننده انواع گچ ساختمانی در ایران است. قیمت گچ سمنان در مقایسه با انواع گچ ساختمانی تولیدی در ایران به صرفه و اقتصادی است. همچنین به علت وجود معادن سنگ گچ ساختمانی با کیفیت در استان سمنان انواع گچ ساختمانی سمنان از پر فروش انواع گچ ساختمانی در ایران است.
گچ ساختمانی اندود یا گچ ساختمانی پرداخت، دارای دانه های ریز تری نسبت به گچ ساختمانی است. این نوع گچ ساختمانی برای پرداخت سطح نهایی مناسب تر است و برای پرداخت نهایی بر روی لایه گچ ساختمانی و خاک استفاده می شود
گچ ساختمانی مرمری یا گچ ساختمانی عاج، برای استفاده از گچ ساختمانی در محیط های نمناک و مرطوب مناسب است. در قدیم برای نمای ساختمان ها از ترکیب گچ ساختمانی و آهک یا گچ ساختمانی و زاج برای ضد رطوبت کردن گچ ساختمانی استفاده می شده است
گچ ساختمانی پاششی برای پاشش مستقیم بر روی سطوح مناسب است و مانند گچ ساختمانی اندود نیاز به یک لایه گچ ساختمانی و خاک جهت اجرا ندارد. بهتر است این گچ ساختمانی تا ضخامت حداکثر 13 میلیمتر اجرا شود. سرعت اجرای گچ ساختمانی پاششی بیشتر بوده و ماله کشی نهایی با مدت زمان بیشتری قابل اجرا است.
گچ ساختمانی و خاک آماده که از مخلوط گچ ساختمانی زیر کار و خاک رس معدنی به دست می آید به عنوان گچ ساختمانی زیر کار بر روی دیوار سفالی یا دیوار سیمانی کاربرد دارد. گچ ساختمانی و خاک آماده از خاک رس پخته شده تولید میشود که این مسئله از ترک خوردن لایه گچ ساختمانی و خاک بعد از اندود کاری و اتمام پروژه جلوگیری میکند. قیمت گچ و خاک آماده در مقایسه با گچ ساختمانی زیر کار به صرفه تر است و از این رو برای لایه زیر کار از این نوع گچ ساختمانی و خاک استفاده میشود. گچ ساختمانی و خاک کیمیا از پر فروش ترین برند های گچ ساختمانی و خاک آماده در ایران است.
گچ ساختمانی گیپتون جهت اندود کاری بر روی سطوح بتنی استفاده می شود. همچنین این گچ ساختمانی برای پرکردن درزها و ترک های روی گچکاری و ترمیم بخش های آسیب دیده گچکاری مناسب است. گیپتون نام یک برند تجاری گچ ساختمانی در آلمان است.
مقایسه گچ ساختمانی زیر کاری با گچ ساختمانی پرداخت
در ادامه در مورد تفاوت ها و شباهت های گچ ساختمانی زیر کاری ( گچ ساختمانی ) با گچ ساختمانی پرداخت ( گچ ساختمانی اندود یا گچ ساختمانی رویه ) صحبت خواهیم کرد. در خصوص ویژگی های فیزیکی و مکانیکی این دو نوع گچ ساختمانی، هر دو دارای یک میزان مقاومت فشاری و مقاومت خمشی هستند. همینطور سازمان استاندارد اعلام کرده است که زمان گیرش این دو نوع گچ ساختمانی می توانند مشابه یکدیگر باشند. این سازمان گیرش اولیه گچ ساختمانی را بین 7 الی 12 دقیقه عنوان کرده است. تفاوت فیزیکی این دو نوع گچ ساختمانی توسط الک نمره 16 مشخص می شود. برای گچ ساختمانی حدود 10 درصد گچ ساختمانی بر روی الک نمره 16 باقی می ماند، اما برای گچ ساختمانی روکار یا سفید کاری این مقدار حداکثر 1.5 درصد است. یعنی گچ ساختمانی سفید کاری به طبع ریز دانه تر از گچ ساختمانی زیر کار می باشد. گچ ساختمانی ساوه از انواع گچ ساختمانی ریز دانه و با کیفیت است که در زمان پرداخت کار با آن برای استادکار گچ ساختمانی کار بسیار راحت است. قیمت گچ ساوه در مقایسه با انواع گچ ساختمانی تولیدی در ایران قیمت به صرفه ای دارد. در شهر ساوه واقع در استان مرکزی دو کارخانه بلور گچ ساختمانی ساوه و سپید گچ ساختمانی ساوه از بزرگترین تولید کنندگان گچ ساختمانی محسوب میشوند.
از لحاظ شیمیایی، گچ ساختمانی پرداخت دارای آب شیمیایی کمتری در فرمول خود است. این بدان معنا است که درجه پخت گچ ساختمانی پرداخت بالاتر از گچ ساختمانی زیر کار است. هر چقدر میزان درجه پخت گچ ساختمانی بالاتر باشد، گچ ساختمانی دیر گیر تر است. از طرفی هر چقدر گچ ساختمانی ریز دانه تر باشد، سطح ویژه گچ ساختمانی بیشتر بوده و سرعت گیرش آن گچ ساختمانی نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین گچ ساختمانی پرداخت از لحاظ ریز دانه تر بودن، گیرش سریعتر نسبت به گچ ساختمانی زیر کار دارد. اما به علت آنکه دمای پخت بالاتری دارد سرعت گیرش آن کم می شود. به همین دلیل است که استاندارد در خصوص زمان گیرش این دو گچ ساختمانی هیچگونه اظهارنظر و مقایسه ای انجام نداده است.
مورد دیگر آن است که گچ ساختمانی پرداخت دارای درجه خلوص ببیشتر بوده و سفیدتر از گچ ساختمانی زیر کار است. هرچند که سازمان استاندارد در این خصوص چیزی عنوان نکرده و این مسئله بین گچ ساختمانی کارها رد و بدل می شود.
مزایای گچ ساختمانی
- خاصیت ازدیاد حجم : گچ ساختمانی جزء مصالح است که پس از خشک شدن کاهش حجم پیدا نمیکند، بلکه حجم آن اضافه میشود و به همین علت استفاده از گچ ساختمانی در اندود کاری بهترین انتخاب برای ایجاد سطوح صاف است، زیرا پس از خشک شدن و ازدیاد حجم تمامی خلل و فرج موجود در سطح زیرین را پر میکند و اگر به درستی اجرا شود شکاف و ترک در سطح آن ایجاد نمیشود.
- خاصیت آکوستیک و عایق صوتی گچ ساختمانی : گچ ساختمانی به دلیل جذب صدای خوبی که دارد مانع انعکاس صوت در فضا خواهد شد به همین دلیل بهترین گزینه برای کلاسهای درس و سالنهای کنفرانس چه به صوت اندود روی دیوار و چه به صورت تایل در سقف محسوب میشود.
- خاصیت رنگ پذیری و رنگ سفید گچ ساختمانی : رنگ سفید گچ ساختمانی به تنهایی جلوه زیبایی به سطح اندود شده میدهد و همین رنگ سفید زمینه مناسبی برای رنگ کاری روی آن و رنگ پذیری مناسب سطح زیرین است.
- مقاومت در برابر آتش : دیوار گچ ساختمانی براساس آزمایشات انجام شده میتوانند به مدت ۲ الی ۳ ساعت در برابر آتش مقاومت داشته باشند به همین دلیل گچ ساختمانی به عنوان عایق مطلوب در برابر آتش سوزی احتمالی شناخته میشود زیرا نه تنها مقاومت خوبی دارد بلکه از انتقال حرارت و همچنین سرایت آتش به دیگر فضا جلوگیری میکند.
- قیمت مناسب گچ ساختمانی : دلیل مصرف گچ ساختمانی در صنعت ساختمان سازی به هر نحوی از قیمت مناسب آن نیز نشات میگیرد، زیرا صرفه اقتصادی مصالح مورد استفاده در ساخت و ساز از اولویتهای لازم و مهم برای انتخاب آنها است. از انواع پر فروش گچ ساختمانی با قیمت مناسب میتوان به گچ ساختمانی متین اشاره کرد. قیمت گچ متین با توجه به کیفیت آن بسیار مقرون به صرفه است. گچ ساختمانی متین در استان سمنان تولید میشود و پر فروش ترین برند گچ ساختمانی در ایران است.
- خاصیت شکل پذیری گچ ساختمانی : گچ ساختمانی به دلیل وزن سبک و همچنین خاصیت شکل پذیری خوبی که دارد از گذشته تا به حال در گچبری و ساخت انواع اشکال در ساختمانهای قدیمی به عنوان گچبری سنتی مورد استفاده قرار گرفته است. امروزی نیز در طراحی های داخلی از گچ ساختمانی نه تنها به عنوان اندود بلکه برای ساخت اشکال، ترکیببندی و برای فرم دهی سطوح و فضا ها استفاده میکنند.
معایب گچ ساختمانی
گچ ساختمانی تحمل نیروی فشاری زیادی را ندارد و از این رو نمیتوان گچ ساختمانی را به عنوان عنصر باربر در ساختمان به کار ببریم. گچ ساختمانی در برابر نیروی کششی مقاومتی برابر ۵ کیلوگرم بر سانتی مترمربع از خود نشان میدهد که برای کاربردهایی به جز باربر بودن در ساختمان کافی است.
مقاومت کم گچ ساختمانی در زمان گچ کاری در برابر آب را میتوانیم به عنوان نقطه ضعف اصلی گچ ساختمانی نام ببریم. گچ ساختمانی در برابر آب و حتی رطوبت بسیار ضعیف عمل میکند. به همین دلیل از گچ ساختمانی در فضاهای که در برابر تماس مستقیم آب قرار دارند مثل حمام، سرویس بهداشتی و یا دیوارهای بیرونی که در معرض آب باران قرار میگیرند به تنهایی نمیتوان استفاده کرد. همین علت باعث شده که گچ ساختمانی در مناطقی با آب و هوای مرطوب و بارانی مثل شمال به تنهایی برای سفید کاری استفاده نشود. گچ ساختمانی اگر در برابر رطوبت قرار گیرد طبله بسته و حتی از سطح زیرین خود ( دیوار ) جدا میشود.
